MEHMET V
| İndeks: M |
Otuz beÅŸinci Osmanlı PadiÅŸahı. V. Mehmet 1844 yılında Ä°stanbul’da dünyaya geldi. Asıl adı Mehmet ReÅŸat’tır. Babası Sultan Abdülmecit, annesi Gülcemal Kadın Efendidir. Sarayda özel eÄŸitim alarak yetiÅŸen V. Mehmet, babasının yenilikçi düşüncelerinden etkilendi. AÄŸabeyi II. Abdülhamit’in tahta çıkmasıyla veliaht ilân edildi. Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti, 31 Mart Olayı’ndan sonra II. Abdülhamit’i tahttan indirerek yerine V. Mehmet’i geçirdi. V. Mehmet, Osmanlı Devleti’nin başına geçtiÄŸinde 65 yaşında idi.
Saltanatının ilk yıllarında DoÄŸu Anadolu’da çıkan ayaklanmaları bastırmakla uÄŸraÅŸtı. Bu ayaklanmaların bastırıldığı sırada Arnavutluk isyanı patlak verdi. Mahmut Åževket PaÅŸa, uzun süren mücadeleler sonucunda Arnavutluk isyanını da bastırdı. Ancak, 1911 yılında yeniden ayaklanma tehlikesinin belirmesi üzerine V. Mehmet olayları yatıştırma düşüncesiyle Rumeli’de bir geziye çıktı. Bu sırada Balkanlardaki uluslardan etkilenen Araplar arasında da bağımsızlık hareketleri baÅŸ göstermeye baÅŸladı. Bu karışıklıklardan yararlanan Ä°talya, 1911 yılında Osmanlı toprağı olan Trablusgarp ve Bingazi’ye asker çıkardı. Hemen ardından On Ä°ki adayı iÅŸgal etti. V. Mehmet’in savaşı önleme çabaları sonuçsuz kaldı.
Trablusgarp Savaşı sonucunda 1912 yılında Ouchy (UÅŸi) AntlaÅŸması imzalandı. Bu antlaÅŸmayla Kuzey Afrika’daki son Osmanlı toprağı olan Trablusgarp ve Bingazi Ä°talya’ya bırakıldı. Trablusgarp Savaşı’nın sürdüğü sırada Balkan Savaşı baÅŸladı. 1912-1913 Balkan savaÅŸları sonucunda Osmanlı Devleti, Meriç Irmağı’nın batısındaki tüm toprakları kaybetti.
V. Mehmet, 1913 yılında meydana gelen Babıâli baskınından sonra, devlet yönetimindeki etkisini tümüyle kaybetti. Bu tarihten sonra devlet yönetimi Ä°ttihat ve Terakki Cemiyetinin lideri konumunda bulunan Enver ve Talât paÅŸaların eline geçti. Ä°ttihat ve Terakki Partisinin 1913 yılından sonra, hükûmetin en yetkili gücü hâline gelmesinde V. Mehmet’in rolü büyüktür. Ä°ttihat ve Terakki Partisinin yönetimi elinde bulundurduÄŸu bu dönemde, Osmanlı Devleti ağır kayıplar verdiÄŸi I. Dünya Savaşı’na girdi. Dokuz yıl iki ay padiÅŸahlık yapan V. Mehmet ReÅŸat, I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doÄŸru 1918 yılında Ä°stanbul’da hayatını kaybetti.
Ä°LGÄ°LÄ° KONULAR
Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti
